BÀI - GIỮ GÌN TÍNH NHÂN VĂN TRONG THẾ GIỚI ẢO (CÁNH DIỀU

Bài - Giữ gìn tính nhân văn trong thế giới ảo (Cánh diều - cs & ict)

Đây là bài soạn gợi ý trả lời SGK tin học 12 (bộ sách Cánh diều). Bài này là kiến thức cốt lõi chung cho cả hai định hướng: Khoa học máy tính (CS) và Tin học ứng dụng (ICT). Các em truy cập vào để tham khảo nhé. Chúc các em có nhiều sức khỏe và chăm ngoan học giỏi.

Nháy vào các mục bên dưới để xem nhanh hơn
Khởi động	Hoạt động 1	Hoạt động 2
Luyện tập	Vận dụng	Câu hỏi tự kiểm tra

Khởi động (trang 31):

Theo em, tính nhân văn trong thế giới ảo có khác với tính nhân văn trong thế giới thực hay không? Em hãy giải thích rõ thêm.

Gợi ý trả lời:

- Giống nhau về bản chất: Giá trị cốt lõi, nguyên tắc ứng xử.
- Khác nhau về cách thể hiện và áp dụng: Tính ẩn danh, Khoảng cách địa lý, hình thức giao tiếp, ảnh hưởng lan tỏa.

Hoạt động 1 (trang 32):

Giao tiếp qua không gian mạng có rất nhiều ưu điểm. Theo em, giao tiếp qua không gian mạng có mặt trái hay không? Việc dạy và học hoàn toàn qua mạng mà không cần đến lớp học trực tiếp có nhược điểm gì không?

Gợi ý trả lời:

- Theo em, giao tiếp qua không gian mạng mang lại nhiều ưu điểm, nhưng đồng thời cũng tồn tại những mặt trái và nhược điểm.
- Nhược điểm của việc dạy và học hoàn toàn qua mạng mà không cần đến lớp đó là:
+ Khó kiểm soát sự tập trung của học sinh.
+ Thiếu sự tương tác trực tiếp giữa thầy và trò.
+ Yêu cầu cao về tính tự giác của học sinh.
+ Khó khăn trong việc đánh giá chính xác năng lực của học sinh.
+ Yêu cầu về cơ sở vật chất và kỹ năng công nghệ.
+ Ảnh hưởng đến sức khỏe.

Hoạt động 2 (trang 33):

Ở các lớp dưới, những bài học thuộc chủ đề "Đạo đức, pháp luật và văn hoá trong môi trường số" đã đề cập đến việc giao tiếp qua mạng một cách văn minh, phù hợp với các quy tắc và văn hoá ứng xử. Theo em, ứng xử nhân văn trên không gian mạng có gì khác?

Gợi ý trả lời:

Ứng xử văn minh trên mạng là thể hiện sự lịch sự, tôn trọng người khác, tuân thủ các quy tắc, luật pháp và văn hóa khi giao tiếp qua internet. Tuy nhiên, ứng xử nhân văn trên không gian mạng còn đi xa hơn, vì nó nhấn mạnh đến yếu tố tình cảm, sự thấu hiểu, lòng nhân ái và sự cảm thông giữa con người với nhau trong môi trường số.
Một số điểm khác biệt chính:
- Ứng xử văn minh là làm đúng, lịch sự, không vi phạm quy định. Ví dụ: Không dùng từ ngữ tục tĩu, không spam, không xúc phạm.
- Ứng xử nhân văn là làm điều tốt, mang lại giá trị tích cực, thể hiện tình người. Ví dụ: An ủi người gặp khó khăn trên mạng, chia sẻ thông tin hữu ích, không lan truyền tin giả gây tổn thương.
- Văn minh là tối thiểu, nhân văn là cao hơn: Một người có thể cư xử đúng quy tắc (văn minh), nhưng chưa chắc đã giúp đỡ hay quan tâm đến người khác (nhân văn).

Luyện tập (trang 34):

Câu 1. Vì sao giao tiếp qua không gian mạng vừa có ưu điểm, vừa có mặt trái tiềm ẩn?
Câu 2. Theo em, ứng xử nhân văn trên không gian mạng dễ hơn hay khó hơn khi đối mặt trực tiếp? Vì sao?

Gợi ý trả lời:

Câu 1. Giao tiếp qua không gian mạng vừa có ưu điểm, vừa tiềm ẩn mặt trái vì:
- Tính hai mặt của công nghệ: Công nghệ mang lại công cụ mạnh mẽ cho con người giao tiếp và chia sẻ, nhưng cách sử dụng công nghệ lại phụ thuộc vào ý thức và trách nhiệm của từng cá nhân.
- Quy mô và tốc độ lan truyền: Thông tin hoặc hành động trên mạng có thể lan truyền nhanh chóng, cả tích cực lẫn tiêu cực, khiến tác động của chúng trở nên mạnh mẽ hơn.
- Tính chất phi trực diện: Vì không phải đối mặt trực tiếp, người dùng dễ hành xử thiếu kiểm soát hoặc không nghĩ đến hậu quả, nhưng cũng dễ mở lòng hơn với người khác.
- Thiếu quy định rõ ràng: Môi trường mạng vẫn đang phát triển, trong khi các quy tắc và luật pháp để điều chỉnh hành vi còn chưa hoàn thiện, dẫn đến những khoảng trống pháp lý.
Câu 2.
- Theo em, ứng xử nhân văn trên không gian mạng dễ hơn khi đối mặt trực tiếp.
- Tại vì: Không cần đối mặt trực tiếp, có thời gian suy nghĩ, có công cụ hỗ trợ.

Vận dụng (trang 34):

Em hãy kể lại một tình huống đáng nhớ về ứng xử nhân văn trên không gian mạng. Điều ấn tượng nào khiến em nhớ về tình huống đó?

Gợi ý trả lời:

- Tình huống đáng nhớ:
Trong thời điểm dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, nhiều người gặp khó khăn về kinh tế, đặc biệt là những người lao động tự do, người nghèo ở các thành phố lớn. Một nhóm bạn trẻ đã khởi xướng một chiến dịch trên mạng xã hội với tên gọi "ATM gạo" hoặc "San sẻ yêu thương". Họ kêu gọi mọi người cùng nhau quyên góp gạo, thực phẩm, nhu yếu phẩm và tiền mặt để hỗ trợ những người gặp khó khăn.
Chiến dịch này nhanh chóng lan tỏa trên khắp các nền tảng mạng xã hội. Nhiều người đã hưởng ứng bằng cách chia sẻ thông tin, quyên góp tiền bạc, vật phẩm, hoặc trực tiếp tham gia vào việc phân phát hàng hóa. Những "ATM gạo" được đặt ở nhiều địa điểm khác nhau, hoạt động một cách tự động hoặc có người tình nguyện hỗ trợ, giúp người nghèo dễ dàng tiếp cận nguồn hỗ trợ.
- Điều ấn tượng khiến em nhớ nhất về tình huống này chính là sức mạnh của sự lan tỏa lòng tốt trên không gian mạng.

Câu hỏi tự kiểm tra (trang 34):

Câu 1. Giao tiếp qua không gian mạng mang lại những tiện lợi gì?
Câu 2. Giao tiếp qua không gian mạng có nhược điểm gì? Về lâu dài có thể gây ra những vấn đề gì?
Câu 3. Tính nhân văn thể hiện ở những điều gì?
Câu 4. Nêu ví dụ về ứng xử nhân văn trên không gian mạng.

Gợi ý trả lời:

Câu 1. Những lợi ích của việc giao tiếp qua không gian mạng là:
- Khả năng kết nối không giới hạn.
- Tiết kiệm chi phí và thời gian.
- Đa dạng hình thức giao tiếp.
- Khả năng lưu trữ và tìm kiếm thông tin.
- Mở rộng mạng lưới quan hệ.
- Tiếp cận thông tin nhanh chóng.
Câu 2.
Nhược điểm của giao tiếp qua không gian mạng:
- Thiếu tương tác trực tiếp.
- Tính ẩn danh.
- Khả năng lan truyền thông tin nhanh chóng.
- Vấn đề bảo mật thông tin.
- Phụ thuộc vào công nghệ.
Về lâu dài có thể gây ra những vấn đề như:
- Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần:
+ Nghiện internet.
+ Rối loạn lo âu và trầm cảm.
+ Mất khả năng giao tiếp xã hội thực.
- Ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ em và thanh thiếu niên:
+ Tiếp xúc với nội dung không phù hợp.
+ Bị bắt nạt trực tuyến.
- Ảnh hưởng đến xã hội:
+ Lan truyền thông tin sai lệch.
+ Gia tăng tội phạm mạng.
Câu 3. Tính nhân văn được thể hiện ở những điều sau:
- Lòng trắc ẩn và sự đồng cảm.
- Sự tôn trọng và lòng khoan dung.
- Sự tử tế và lòng tốt.
- Tinh thần trách nhiệm và sự công bằng.
- Tình yêu thương và sự hy sinh.
Câu 4. Ví dụ về ứng xử nhân văn trên không gian mạng.
- Không chia sẻ ảnh hoặc video riêng tư của người khác lên mạng mà chưa được sự đồng ý của họ.
- Khi thấy ai đó chia sẻ về một vấn đề khó khăn mà họ đang gặp phải, hãy gửi những lời động viên, chia sẻ kinh nghiệm, hoặc giới thiệu những nguồn hỗ trợ.

---The end!---

CÙNG CHUYÊN MỤC: